– A –
açık önerme: İçinde değişken bulunan ve bu değişkene verilen değerlerle doğruluğu veya yanlışlığı belli olan önerme.
aksiyom: Doğruluğu ispatsız kabul edilen önerme.
alt küme: A kümesinin her elamanı B kümesinin de elemanı ise
A, B nin alt kümesidir.
apsis: Analitik düzlemde bir noktanın dikey eksene olan uzaklığı.
ayrık kümeler: Kesişimleri boş olan kümeler.
açı: Başlangıç noktası ortak olan iki ışının birleşim kümesi.
argüment: Düzlemde bir karmaşık sayıyı orijine birleştiren ışının,
x ekseni ile yaptığı pozitif yönlü açı.
artan fonksiyon: Reel değişkenli bir fonksiyonda serbest değişken artarken, bunların görüntülerini de artıran fonksiyon.
analitik düzlem: Üzerine koordinat sistemi yerleştirilmiş düzlem.
aralarında asal polinom: P(x) ve Q(x) polinomlarının her ikisini de bölen (sabit olmayan) bir polinomun olmaması hali.
aralarında asal sayılar: Ortak bölenlerinin en büyüğü 1 olan en az iki tam sayıya denir.
asal sayı: 1 ve kendisinden başka pozitif böleni olmayan 1 den büyük pozitif tam sayılara denir.
– B –
bağımsız olaylar: İkisinden birisinin oluşu veya olmayışı diğerinin olma olasılığını etkilemeyen iki olay.
başlangıç noktası (orijin): Koordinat eksenlerinin kesiştikleri nokta.
bire bir eşleme: İki kümenin elemanları arasında bir elemana karşı bir eleman alınarak yapılan karşılaştırma.
birim çember: Merkezi orijin ve yarıçapı 1 birim olan çember. Denklemi x2 + y2 = 1 dir.
bire bir fonksiyon: Farklı elemanları, farklı elemanlara götüren fonksiyon.
baş kat sayı: Bir polinomda en büyük dereceli terimin kat sayısı.
bire bir fonksiyon: Tanım kümesinde bulunan her farklı elemanı değer kümesinin farklı elemanlarına eşleyen fonksiyon.
birim eleman: A kümesi üzerinde bir D işlemi verildiğinde "x Î A olmak üzere x D e = e D x ise e birim elemandır.
birim (etkisiz) fonksiyon: Her elemanı kendisine eşleyen fonksiyon.
birleşme özeliği: A üzerinde D işleminin "x, y, z, Î A için
x D (y D z) = (x D y) D z özeliği sağlanması.
bağıntı: Bir kartezyen çarpımın alt kümesi.
boş küme: Hiç elemanı olmayan küme.
– C - Ç –
çember: Bir düzlemdeki sabit bir noktadan eşit uzaklıkta bulunan noktaların kümesi.
çembersel permütasyon: Bir kümenin elemanlarının bir çember üzerindeki sıralanma biçimlerinden her birisi.
çıktı: Bir olasılık deneyinde, karşılaşılması mümkün olan durumlardan her birisi.
çözüm kümesi: Bir açık önermeyi sağlayan değerlerin kümesi.
çelişki: Doğruluk değeri daima yanlış (0) olan bileşik önerme.
– D –
denk polinomlar: Aynı dereceli terimlerinin kat sayıları eşit olan polinomlar.
deklemi çözmek: Denklemin köklerinin bulma işlemi.
denklemin çözüm (doğruluk) kümesi: Bir deklemin köklerinin oluşturduğu küme.
diskriminant: ax2 + bx + c = 0 denkleminde
D = b2 – 4 ac sayısı
denklem sistemi: En az iki denklemin meydana getirdiği sistem.
değişme özeliği: A kümesi üzerinde verilen bir D işleminin "x, y Î A için x D y = y D x özeliğini sağlaması.
denk önermeler: Doğruluk değerleri aynı olan önermeler.
denklik bağıntısı: Yansıma, simetri ve geçişme özeliklerine sahip olan bağıntı.
– E –
eleman: Kümeyi oluşturan nesnelerin her biri.
eşitsizlik sistemi: En az iki eşitsizliğin meydana getirdiği sistem.
evrensel niceleyici: " sembolü ile gösterilir, "her" veya "bütün" anlamındadır.
esas ölçü: olmak üzere ölçüsü, q + k × 2p olan açının esas ölçüsü q dır. q Î [0 , 2p)
evrensel küme: Üzerinde çalışılan konuyla ilgili olan tüm elemanları içeren küme.
– F –
fonksiyon: Tanım kümesinin her elemanını, değer kümesinin yalnız bir elemanıyla eşleyen bağıntı.
faktöriyel: n bir doğal sayı olmak üzere 1 den n ye kadar (n dahil) bütün doğal sayıların çarpımı. (n!)
fonksiyonun tanım kümesi: f : A ® B fonksiyonunda, A kümesi.
fonksiyonun değer kümesi: f : A ® B fonksiyonunda, B kümesi.
fonksiyonun görüntü kümesi: f : A ® B fonksiyonunda, A nın elemanları ile eşlenmiş olan elemanların oluşturduğu küme.
fonksiyonun grafiği: Fonksiyona ait ikililerin analitik düzlemde meydana getirdiği şekil.
– G –
grad: Bir açı ölçüsü (400 eş parçaya ayrılan bir çemberin, bu parçalarından bir tanesini gören merkez açının ölçüsü).
gerektirme: p Ş q şartlı önermesinin doğruluk değeri 1 ise bu önerme gerektirmedir.geometrik yer: Aynı özelikleri taşıyan noktaların oluşturduğu küme
– H –
hipotez: p Ş q şartlı önermesinde p önermesi.
hüküm: p Ş q şartlı önermesinde q önermesi.
– İ –
içine fonksiyon: f : A ® B fonksiyonunda f(A) ¹ B ise f içine fonksiyondur.
indirgenemez polinom: Sabit olmayan en az iki polinomun çarpımı olarak yazılamayan polinom.
işlem: A ´ A nın bir alt kümesinden B ye fonksiyon.
ispat: Bir teoremin hükmünün doğru olduğunu gösterme.
irrasyonel sayı: Devirli ondalık açılımı olmayan sayı.
imkânsız olay: Olasılığı sıfır olan olay.
– K –
karakteristik: Bir sayının onluk logaritmasının tam kısmı.
kesin olay: Olasılığı 1 olan olay.
kalan sınıfları: kümesinin elemanları.
– M –
mantis: Bir sayının onluk logaritmasının ondalıklı kısmı. mantis m ise, m Î [0, 1) dir.
– O –
olasılık: Bir olayın olabilme şansını belirten sayı.
olay: Örneklem uzayın her alt kümesi.
ordinat: Analitik düzlemde bir noktanın yatay eksene olan uzaklığı.
– Ö –
önerme: Doğru ya da yanlış kesin bir hüküm bildiren ifadeler.
örten fonksiyon: Değer kümesindeki bütün elemanları tanım kümesinin en az bir elemanı ile eşlenen fonksiyon.
özalt küme: Bir kümenin kendinden farklı alt kümesi.
örneklem uzay: Bir olasılık deneyinde bütün çıkanların kümesi.
özdeşlik: Değişkenin her reel değeri için doğru olan eşitlik.
– P –
permütasyon: Bir kümenin tamamının ya da bir parçasının, elemanlarının sıralanma biçimlerinden her birisi.
parabol: , f(x) = ax2 + bx + c fonksiyonunun grafiği.
polinom: Çokterimli, H(x) halkasının P(x) = a0 + a1x + ... + anxn elemanı.
polinom denklem: P(x) = 0 eşitliği.
polinomlarda E.B.O.B.: Sıfırdan farklı P(x) ve Q(x) polinomlarının her ikisini de bölen en büyük po- linom.
polinomlarda E.K.O.K.: Sıfırdan farklı olan ve sabit olmayan iki ya da daha çok polinomun, her birine tam olarak bölünebilen en küçük dereceli polinom.
– S –
sabit fonksiyon: Gürüntü kümesi bir elemandan oluşan fonksiyon.
sabit polinom: a ¹ 0 için P(x) = a polinomu
sayı doğrusu: Üzerine reel sayıların yerleştirildiği doğru.
sıralama bağıntısı: Yansıma, ters simetri ve geçişme özelikleri olan bağıntı.
sonlu küme: Eleman sayısı sayılabilir çoklukta olan küme.
sonsuz küme: Eleman sayısı sayılamayan çoklukta olan küme.
şartlı önerme: p Ş q şeklindeki bileşik önerme.
sanal birim: Karesi – 1 olarak düşünülen i sayısı.
sıralı ikili: İki nesnenin oluşturduğu eleman.
– T –
terim: Bir bilim dalı içinde özel anlamı olan kelime.
teorem: p º 1 olmak özere p Ş q gerektirmesi.
totoloji: Doğruluk değeri daima 1 olan bileşik önerme.
tümleyen küme: A Ì E olmak üzere, E de olup A da olmayan elemanların kümesi.
– Ü –
üstel fonksiyon: İçinde üslü bir ifade bulunduran ve bu ifadenin üssü değişken olan fonksiyon.
– V –
varlıksal niceleyici: $ sembolü ile gösterilir “bazı” veya “en az bir” şeklinde okunur.
SEMBOLLER
Sembol | Anlamı |
Ù | ve |
Ú | veya |
Ş | ise |
Û | gerek ve yeter koşul |
p' | p önermesinin değili |
= | eşittir |
¹ | eşit değildir |
º | denktir |
Ï | elemanı değildir |
È | birleşim |
Ç | kesişim |
Æ,{ } | boş küme |
\ | fark (kümelerde) |
$ | bazı, en az bir |
" | her, bütün |
A' | A kümesinin tümleyeni |
A ´ B | A ve B kümelerinin kartezyen çarpımı |
f : A ® B | A dan B ye f fonksiyonu |
n|m | n tam sayısı m tam sayısını tam böler |
| tam sayıların m ile bölünmesinde kalan sınıflarının kümesi |
[a, b] | a, b kapalı reel sayı aralığı |
(a, b) | a, b açık reel sayı aralığı |
| x in denklik sınıfı |
| doğal sayılar kümesi |
| pozitif doğal sayılar kümesi |
| tam sayılar kümesi |
| pozitif tam sayılar kümesi |
| negatif tam sayılar kümesi |
| rasyonel sayılar kümesi |
| irrasyonel sayılar kümesi |
| gerçel (reel) sayılar kümesi |
Î | elemanıdır |
< | küçüktür |
> | büyüktür |
£ | küçüktür veya eşittir |
³ | büyüktür veya eşittir |
der[P(x)] | P(x) polinomunun derecesi |
|x| | x in mutlak değeri |
D | diskriminant, D = b2 – 4ac sayısı |
' | öyleki |
Ì | Alt küme |
Ë | Alt küme değil |
Ì | Kapsar |
| a ya eşit veya a dan büyük olan doğal sayılar kümesi |
logax | x in a tabanına göre logaritması |
lnx | x in doğal logaritması |
s(A) | A kümesinin eleman sayısı |
E | evrensel küme |
| AB yayının uzunluğu |
i | Sanal birim i2 = –1 |
Re(z) | z karmaşık sayısının reel kısmı |
lm(z) | z karmaşık sayısının sanal kısmı |
n! | n çarpansal (faktöriyel) |
P(n, r) | n elemanlı kümenin r li permütasyonlarının sayısı |
C(n, r) | n elemanlı bir kümenin r li kombinasyonlarının sayısı |
P(A) | A olayının olasılığı |
P(Aı ) | A olayının olmama olasılığı |
P(A / B) | A nın B koşullu olasılığı |
| karmaşık sayılar kümesi |
f – 1 | f fonksiyonunun tersi |
fog | g ile f fonksiyonlarının bileşkesi olan fonksiyon |
| Sigma (Toplam sembolü) |
| Pi (Çarpım sembolü) |
e | Epsilon |
sgn | Signum (işaret) |
| Tam kısım |
df | f fonksiyonunun diferansiyeli |
| İntegral işareti |
(an) | an dizisi |
Ek(A) | Ek matris |
Det(A) | A matrisinin determinantı |
rank(A) | A matrisinin rankı |
Eküs | En küçük üst sınır |
Ebas | En büyük alt sınır |
[AB] | AB doğru parçası |
|AB| | AB doğru parçasının uzunluğu |
AB | AB doğrusu |
[AB | AB ışını |
{ ... } | Küme işaretidir. Bir kümeyi göstermeye yarar. |
{ x|... } | Kümenin elemanlarının ortak özelikleri metoduyla yazılması |
» | Yaklaşık olarak eşit |
@ | eşlik |
| paralellik |
^ | diklik |
| AOB açısı |
| Açının ölçüsü (“Açısal bölgenin ölçümü” yerine kısaca “açının ölçüsü” diyoruz.) |
| üçgen işareti |
| ABC üçgeni |
| AB yayı |
| AB yayının ölçüsü |
Å | Saat aritmetiğininde toplama |
Ä | Saat aritmetiğininde çarpma |
| ABC üçgeninin alanı |
A(ABC) | ABC üçgeninin alanı |
Ta | Taban alanı |
Ya | Yanal alanı |
V | Hacim |
| ABC üçgeninin çevresi |
mm | Milimetre |
cm | Santimetre |
dm | Desimetre |
m | Metre |
dam | Dekametre |
hm | Hektometre |
km | Kilometre |
mm2 | Milimetre kare |
cm2 | Santimetre kare |
dm2 | Desimetre kare |
m2 | Metre kare |
dam2 | Dekametre kare |
hm2 | Hektometre kare |
km2 | Kilometre kare |
a | Ar |
daa | Dekar |
ha | Hektar |
mm3 | Milimetre küp |
cm3 | Santimetre küp |
dm3 | Desimetre küp |
m3 | Metre küp |
dam3 | Dekametre küp |
hm3 | Hektometre küp |
km3 | Kilometre küp |
YTL | Yeni Türk Lirası |
YKr | Yeni kuruş (100 YKr = 1 YTL) |
ml | Mililitre |
cl | Santilitre |
dl | Desilitre |
lt | Litre |
dal | Dekalitre |
hl | Hektolitre |
kl | Kilolitre |
mg | Miligram |
cg | Santigram |
dg | Desigram |
g | Gram |
dag | Dekagram |
hg | Hektogram |
kg | Kilogram |
gü | Gün |
sa | Saat |
d | Dakika |
sn | Saniye |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder